Թուրքիայի նախագահին տված հարցազրույցը «Շարք աուսաթ» օրաթերթին, առաջին հայացքով նորություն չի բերում Հայոց ցեղասպանության նկատմամբ Անգարայի պաշտոնական կեցուածքների վրա: Հետեւյալ կետերում կամփոփվեն նախագահ Կյուլին ասածները.-
ա.- Փորձ է կատարվում Թուրքիան ավելի ժողովրդավար երկիր համարելու, քան Ֆրանսիան: Ըստ նախագահին, թուրքական պետությունը հարգանքով է վերաբերվում պաշտոնական կեցուածքներից դուրս հայտնված տեսակետների կամ այլընտրանքային մտածողների նկատմամբ: Ֆրանսիան, նման օրենքի ընդունումով, հարգած չի լինի կարծիքի ազատությունը:
բ.- 1915-ի պատահարները կարող են որակվել «պատմական իրադարձություններ» եւ ոչ ցեղասպանություն: Այդ ժամանակաշրջանում թուրքերը շատ ավելի տառապած են, քան հայերը:
գ.- Նոյն ժամանակահատվածում, Եւրոպայի իսլամները ենթարկվեցին տեղահանության. տվին 3 միլիոն զոհ:
դ.- Պատմաբանների միացյալ հանձնախմբի կազմության առաջարկի վերարծարծում:
ե.- Եթե Ֆրանսիան որդեգրի օրինագիծը, տարբեր մարզերում գոյություն ունեցող հարաբերությունները պիտի ազդվեն:
Յուրաքանչյուր կետին վրա կարելի է կեդրոնանալ եւ հակափաստարկներով ջրել առաջադրված գաղափարները, որոնք նորություն չեն համենայն դեպս: Այստեղ նշելը պարզապես, թե փորձ է կատարվում ամբողջ Եւրոպայի տարածքին իսլամ ազգաբնակչությունների տեղահան եւ ջարդված լինելը ընդգծելու` որոշ դիտավորությամբ է անշուշտ: Մոտեցումը` հարցը թրքական հարթութենեն համիսլամական հարթություն տեղափոխելու եւ Ֆրանսիայի նախաձեռնության համաեւրոպականացման փորձերը կանխարգիլելու նախանիշեր է պարփակում։
Անցնենք սակայն, որովհետեւ էականը վերջին կետն է էս դեպքում։ Վերջին կետով ուշագրավ տարբերություն, եթե ոչ հակասություն է երեվում վարչապետ Էրտողանի սպառնալիքներին եւ նախագահ Կյուլի արտահայտած «ե.» կետին միջեւ: Օրինագիծի առաջին հանգրվանի նախօրյակին վարչապետ Էրտողանի սպառնալիքներին առաստաղը բավական բարձր էր: Վարչապետ Էրտողանի վերագրվող ութ կետե բաղկացած սպառնալիքների եւ հակազդեցությունների հայտարարությունը փաստորեն գրեթե խզում էր երկու երկրների միջեւ եւ հարաբերությունների առկախումի համազոր առնվելիք քայլերի ծրագիր էր: Այժմ, խոսվում է հարաբերությունների վրա ունենալիք ընդհանուր ազդեցությունների մասին: Այն ալ գործընթացի երկրորդ հանգրվանի սեմին, մինչ առաջին հանգրվանի նախօրյակին հնչում էին ուժեղ սպառնալիքները:
Առաստաղի իջեցումը կարող է բացատրվել նախագահին եւ վարչապետին միջեւ միշտ երեւցող հայտարարությունների ոճային տարբերություններով: Այստեղ սակայն, հարցը բովանդակային է եւ ըստ էության: Եթե առաջինը խոսւմ է շարունակական հարաբերությունների վրա ունենալիք հավանական ազդեցությունների մասին, երկրորդին նշած առկախումները խստորեն խնդրո առարկան են դարձնում Անգարա-Փարիզ միջպետական հարաբերությունները: Չմոռանանք, որ սպառնալիքը հայտարարողական մակարդակե անդին անցնելու շատ տվյալներ չի փոխանցում դիպաշարին հետեւողների մոտ: Այսուհանդերձ, ըստ էության, տարբերությունը ուշագրավ է:
Այս տրամաբանությունը կարող է մտածելու տեղիք տալ , որ պաշտոնական Անգարան համոզված է այս հանգրվանին իր կրելիք քաղաքական պարտության: Գեթ այս պահի դրությամբ ֆրանսիական կողմը ետդարձի ցուցանիշեր չի դրսեւորում: Այս կացութենեն նվազագույն առավելները ձեռք ձգելու փորձ է կատարում Անգարան: Արցախյան թղթածրարը կարող է դիտվել հավասարակշռումի խաղաքարտի վերածվելու դասակարգումի տակ:
Այս գործընթացներին զուգահեռ առայժմ հարցումի կարգով, թե ինչո՞ւ հայաստանյան մի լրատուամիջոց Ֆրանսիայի ծերակույտի քննարկումների նախօրյակին շրջանառության մեջ է դնում Երեւան-Անգարա գաղտնի բանակցությունների վերսկսման լուրը, որ անմիջապես կհերքվեր պաշտոնական Երեւանին կողմե:
Նախագահ Կյուլ այդ հարցին չէր անդրադարձած իր հարցազրույցում: Կարող էր հավելել պատմաբանների միացյալ հանձնախմբի կազմության առաջարկին:
Շահան Գանտահարյան, «Ազդակ»ի գլխավոր խմբագիր