Հունվարի 13-ի լույս 14-ի գիշերը Հայաստանում, ինչպես և աշխարհի շատ երկրներում, նշվում է Հին Նոր Տարին՝ բավականին ինքնուրույն և ամանորյա արձակուրդների հմայքը երկարացնող տոնը։ Ավելին՝ այդ օրը տոնը չի նշանավորվում ավանդական ամանորյա պատրաստություններին բնորոշ իրարանցումով և ցայտնոտով։
Հին Նոր տարին նշելու ավանդույթը մնացել է Հուլյան օրացույցի (այլ կերպ ասած՝ «հին տոմարի» օրացույցի) և Գրիգորյան օրացույցի (որով ներկայումս ապրում է գործնականում ողջ աշխարհը) միջև եղած տարբերությունից։ XX-XXI դարերում օրացույցների տարբերությունը կազմում է 13 օր։
Բայց արդեն 2100 թվականի մարտի մեկից այդ տարբերությունը կկազմի 14 օր, քանի որ Հուլյան և Գրիգորյան օրացույցների միջև տարբերությունն ավելանում է մեկ օրով ամեն հարյուրամյակում, երբ տարվա հարյուրյակների թիվը Քրիստոսի Ծնունդից հետո չորսի բազմապատիկ չէ։ Այսպիսով՝ 2101 թվականից Սուրբ Ծնունդն ու Հին Նոր տարին մեկ օր ուշ կնշվեն։
Օրացուցային այս տարբերությունն ունի նաև գիտական բացատրություն։ Քանի որ Երկիրն իր առանցքի շուրջ մեկ պտույտ է կատարում ոչ թե ճիշտ 24 ժամվա ընթացքում, ապա լրացուցիչ վայրկյաններն, աստիճանաբար կուտակվելով, օրեր են կազմում։ Քսաներորդ դարի սկզբին դրանք վերածվեցին 13 օրվա, որոնք և կազմեցին հին հուլյան և նոր գրիգորյան համակարգերի տարբերությունը։
Չնայած նրան, որ Հին Նոր տարվա տոնը հանգստյան օր չէ, դրա ժողովրդայնությունն աճում է։
Շատերը, պահպանելով պատմական ավանդույթները, հատուկ ծեսեր են կատարում։ Յուրաքանչյուր երկրում, անգամ յուրաքանչյուր ընտանիքում անակնկալները տարբեր իմաստ կարող են արտահայտել, սակայն ինքն ավանդույթն ընդհանուր առմամբ շատ ջերմ է, բարեկամական և թույլ է տալիս հավաքվել ու շփվել ընտանիքով։
Հայ Առաքելական Եկեղեցին այդ օրը՝ հունվարի 13-ին նշում է Հիսուս Քրիստոսի Անվանակոչության տոնը: Ըստ հրեական օրենքի` ծննդյան 8-րդ օրը Հիսուս, ինչպես նորածին ամեն մի արու զավակ, թլփատվեց և անվանակոչվեց: Հիսուս անվանը զուգահեռ Փրկչին տրվում է նաև Քրիստոս անունը: Այն հունարեն բառ է, որ նշանակում է Օծյալ և համապատասխանում է եբրայերենի Մեսիային:
Փրկչի անվանակոչության տոնին հայոց բոլոր եկեղեցիներում մատուցվում է Սուրբ Պատարագ, իսկ նախորդ օրը երեկոյան ժամերգության ավարտին կատարվում է նախատոնակի արարողություն:
Նովոստի-Արմենիա